Ngăn chặn triệt để “công nghệ” diệt cá đồng

(QT) - Một thực tế hiện nay, từ biển lớn đến sông ngòi, ruộng đồng, ao chuôm, nguồn lợi thuỷ hải sản tự nhiên đã ngày càng cạn kiệt. Nguyên nhân chủ yếu đến từ sự phá hoại, cách đánh bắt tận diệt của con người. Trong những chuyến đi câu, tôi đã tận mắt chứng kiến những kiểu đánh bắt cá đầy tính huỷ diệt. Đánh bắt bằng xung điện theo kiểu truyền thống, tức là dùng bình ắc quy đeo sau lưng như ba lô, nối mạch gắn hai đầu cần tre và rà xuống nước, cá tôm bị điện giật ngay đơ, con to thì ngất xỉu tạm thời, nhỏ thì chết trắng bụng. Cách này xuất hiện đã hơn chục năm rồi, ưu điểm là tính cơ động cao nhưng hạn chế là chỉ đánh bắt ở những vùng nước nông theo kiểu nhỏ lẻ, “năng nhặt chặt bị”. Cùng với thuốc sâu, hoá chất, “phát minh” xung điện tự chế này đã gây nên tình trạng ruộng đồng sạch bóng cá tôm. Hiện nay cách đánh bắt bằng xung điện kiểu này đã bị cấm. Tuy nhiên, đi đến bất cứ vùng miền ruộng đồng nào cũng chẳng khó để bắt gặp những tay đánh bắt cò con này. Chỉ với 450 ngàn đồng, người ta đã có một bộ kích điện để hành nghề. Cũng là dùng điện, nhưng có một kiểu hiện đại, nhanh gọn và tính hủy diệt hơn nhiều, đó là cách đánh “đạp”- một từ rất hình tượng và cũng rất khó hiểu nếu như chưa tận mắt chứng kiến. Cách này rất thích hợp ở vùng sông ngòi, bàu hói rộng, sâu và chỉ có dân chài lưới chuyên nghiệp mới sử dụng. Chọn những đoạn sông rộng và sâu được cho là có nhiều cá tụ tập, 3 chiếc thuyền quây lại neo ba góc theo hình tam giác. Chính giữa, người ta cắm xuống lòng sông một cọc sắt có đấu 2 cực dây điện nối với một thiết bị kích điện đặt trên thuyền. Bộ kích này lấy nguồn điện từ chính 3 máy nổ động cơ thuyền. Đấu nối mọi thứ xong xuôi, người ta nổ máy, nạp điện vào bộ kích chừng năm phút. Đó cũng là lúc đồng loạt những ngư phủ dưới thuyền dùng nilong bó kín chân (để chống điện giật) và chuẩn bị vợt. Một người tiến lại bộ kích, đạp mạnh cái cần sắt được thiết kế như cần phanh xe ô tô và giữ vậy chừng 30 giây. Một cảnh tượng kinh hoàng hiện ra dưới lòng sông: đồng loạt cá, tôm, cua đồng và tất tần tật những sinh vật ở đáy hay phù du đều nổi hết lên mặt nước, chết ngửa bụng. Cá chết dạt ở góc nào thuyền ấy vớt, nhanh gọn, xong người ta nhổ cọc sắt, nổ máy chạy mỗi chiếc mỗi hướng, tìm một nơi thích hợp khác để tiếp tục “đạp”. Tất cả diễn ra vẻn vẹn chưa đầy 15 phút. Một kiểu đánh bắt khác không liên quan gì đến xung điện, rất đơn giản nhưng lại rất hiệu quả, đó là dùng bột mát. Thứ bột này được nghiền từ quả cây mát trên rừng. Người ta hái quả này, phơi khô, rang chín rồi nghiền mịn thành bột, chẳng phải pha chế gì thêm. Một cân quả mát khô giá hiện thời khoảng 40-50 ngàn đồng, làm thành bột rải cũng được vài... hecta mặt nước ao hồ sông suối. Bột mát thơm lừng, thả xuống nước cá thi nhau đớp. Oái ăm thay, với thứ bột thơm ngon này, cá nhỏ ăn phải thì nổ bong bóng, cá to thì nổ mắt, chết trắng mặt nước không khác gì đánh thuốc nổ. Cách đánh cá kiểu này chưa thấy bị cấm (chắc là không có trong danh mục cấm) và đang ngày càng nở rộ, vì đơn giản, nhẹ nhàng và hiệu quả... Trước thực trạng trên, đề nghị các ngành chức năng và chính quyền địa phương đẩy mạnh công tác tuyên truyền, có biện pháp ngăn chặn triệt để lối khai thác theo kiểu tận diệt, để bảo vệ nguồn lợi thủy sản hiệu quả và bền vững. TRẦN THANH HẢI