Những khó khăn trong điều trị bằng thuốc methadone

(QT) - Nhiều vấn đề khó khăn đặt ra trong việc điều trị thay thế nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc methadone được lãnh đạo Trung tâm Y tế dự phòng tỉnh Quảng Trị kiến nghị với đoàn giám sát của Ban Pháp chế - HĐND tỉnh trong buổi làm việc mới đây.

Theo báo cáo của Trung tâm Y tế dự phòng tỉnh, hiện trên địa bàn tỉnh, số lượng người sử dụng ma túy vẫn gia tăng. Tính đến tháng 11/2016, toàn tỉnh có 1.237 người nghiện ma túy có hồ sơ quản lý. Từ đầu năm 2017 đến nay, Trung tâm Y tế dự phòng tỉnh đã chủ động đào tạo nâng cao kiến thức về chương trình điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc methadone với việc tổ chức 5 lớp tập huấn cho 220 cán bộ các ban, ngành, đoàn thể, khu phố trưởng, bí thư đoàn và chi đoàn của 9 phường thuộc thành phố Đông Hà; tăng cường truyền thông về chương trình điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc methadone (nội dung chiếu video về lợi ích của việc điều trị methadone; cấp tờ rơi về chương trình methadone; tư vấn hỗ trợ gia đình và người nghiện ma túy...); thực hiện cung cấp bơm kim tiêm sạch tại các huyện, thị xã, thành phố (hiện tỉnh Quảng Trị có 12 điểm cung cấp bơm kim tiêm sạch đặt tại các huyện, thị xã, thành phố; 39 điểm cung cấp bơm kim tiêm sạch tại 39 xã, phường trọng điểm về công tác HIV/AIDS; 1 điểm cung cấp bơm kim tiêm sạch tại Cửa khẩu quốc tế Lao Bảo).

Cơ sở điều trị thuốc methadone ở Đông Hà - Ảnh: PV

Về kết quả của việc điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc methadone tại Quảng Trị, tính đến tháng 11/2017, tổng số bệnh nhân đã tham gia điều trị (số lập hồ sơ đăng ký) tham gia từ đầu chương trình là 248 bệnh nhân; số bệnh nhân hiện đang điều trị là 126 bệnh nhân; số bệnh nhân hiện đang điều trị liều duy trì là 92 bệnh nhân; số bệnh nhân ra khỏi chương trình là 117 bệnh nhân; số bệnh nhân chuyển đi nơi khác là 3 bệnh nhân....; tỷ lệ bệnh nhân tiếp tục tham gia chương trình sau thời gian 12 tháng điều trị đạt yêu cầu 80,83%; tỷ lệ bỏ điều trị 19,17%; trong hơn 3 năm triển khai chương trình methadone tại Quảng Trị chưa có hiện tượng quá liều nghiêm trọng xảy ra (không có bệnh nhân nào tử vong do quá liều hoặc do tác dụng không mong muốn của thuốc gây ra)...

Sau hơn 3 năm tham gia điều trị methadone, tỷ lệ bệnh nhân còn tiếp tục sử dụng ma túy giảm thấp (từ 100% - 10%). Điểm đặc biệt đáng chú ý là trong nhóm bệnh nhân vẫn còn sử dụng heroin trong quá trình điều trị thì tần suất và số lượng sử dụng đã giảm rất nhiều so với trước điều trị (bệnh nhân chỉ còn sử dụng từ 1 - 2 lần/tháng so với trước điều trị là trung bình 60 lần/tháng với liều sử dụng đã giảm hơn nhiều). Cùng với việc dừng hoặc giảm độ sử dụng ma túy, các hành vi nguy cơ lây nhiễm HIV trong nhóm bệnh nhân tham gia điều trị đã có sự cải thiện đáng kể.

Nếu như trước điều trị, khoảng từ 5% bệnh nhân có sử dụng chung bơm kim tiêm thì sau 12 tháng điều trị, tỷ lệ sử dụng chung bơm kim tiêm trong số những người tiếp tục có hành vi tiêm chích ma túy rất thấp...Bệnh nhân tham gia điều trị methadone đã cải thiện về chất lượng cuộc sống liên quan tới sức khỏe...và nhiều lợi ích khác.

Bên cạnh đó, vẫn còn tồn tại nhiều khó khăn như chương trình hoạt động chưa triển khai sâu rộng trên địa bàn toàn tỉnh; lượng thông tin đến với người dân mới ở mức cung cấp thông tin chứ chưa nâng cao kiến thức; gia đình và người nghiện chưa dám công khai đến điều trị vì sợ bị kỳ thị không làm ăn được hoặc trong cộng đồng xã hội vẫn còn dư luận cho rằng người nghiện là tệ nạn xã hội...; đối tượng nghiện chích ma túy tương đối phức tạp (là bệnh nhân họ phải đến tiếp cận với môi trường mới nên chưa bỏ được thói quen thường ngày); đa số bệnh nhân không có nghề nghiệp hoặc có việc làm nhưng không ổn định nên khó tuân thủ điều trị (có nhiều bệnh nhân uống thuốc không đúng giờ; uống thuốc ngoài giờ quy định; một số bệnh nhân tự ý bỏ liều thường xuyên); việc phải đến cơ sở điều trị uống thuốc hàng ngày làm cho bệnh nhân có cảm giác nhàm chán; khó khăn trong nguồn kinh phí duy trì chương trình điều trị methadone...và nhiều khó khăn khác.

Trung tâm Y tế dự phòng tỉnh cũng đã kiến nghị với đoàn giám sát của Ban Pháp chế - HĐND tỉnh các vấn đề như tình hình người nghiện ma túy có xu hướng chuyển sang dùng các loại ma túy tổng hợp nhiều nên việc tuân thủ điều trị methadone rất khó khăn và việc tiếp cận người nghiện ma túy để tư vấn điều trị khó thực hiện; Công an tỉnh cũng như công an các huyện, thị xã, thành phố cần phối hợp chặt chẽ với Trung tâm Y tế dự phòng tỉnh để có giải pháp vận động người nghiện ma túy đến điều trị methadone; các cấp chính quyền cần quan tâm giải quyết chế độ liên quan đối với người nghiện là hộ nghèo….

Sỹ Hoàng