Cần ngăn chặn tình trạng xâm phạm công trình thủy lợi

(QT) - Thời gian qua, tình trạng xâm phạm phạm vi bảo vệ công trình thủy lợi diễn ra phổ biến trên địa bàn tỉnh, làm ảnh hưởng không nhỏ đến việc tưới tiêu phục vụ sản xuất nông nghiệp. Tuy nhiên công tác kiểm tra, xử lý vẫn còn gặp rất nhiều khó khăn.

Lực lượng quản lý hệ thống công trình đập dâng Nam Thạch Hãn giải toả các trường hợp xâm phạm trong phạm vi bảo vệ công trình thuỷ lợi

Được xây dựng từ năm 1978, hệ thống công trình đập dâng Nam Thạch Hãn có nhiệm vụ cấp nước cho khoảng 15.000 ha lúa, hoa màu của người dân hai huyện Hải Lăng, Triệu Phong và thị xã Quảng Trị. Hiện nay, một vấn đề khiến những người trực tiếp quản lý công trình rất đau đầu là tình trạng xâm phạm phạm vi bảo vệ công trình thủy lợi. Các hành vi làm ảnh hưởng đến công trình chủ yếu là: Trồng rau màu, cây lâm nghiệp, cây lâu năm, xây dựng tường rào, chuồng trại chăn nuôi gia súc, đào ao thả cá trong hành lang hệ thống công trình…

Theo thống kê, hiện nay có 370 trường hợp xâm phạm phạm vi bảo vệ hệ thống công trình đập dâng Nam Thạch Hãn, trong đó 270 trường hợp xâm phạm hệ thống kênh mương và 100 trường hợp xâm phạm công trình đầu mối. Nhiều vụ việc phát sinh vi phạm từ trước năm 2012. Nằm ở địa phận xã Hải Thái, huyện Gio Linh, hệ thống công trình thủy lợi Trúc Kinh đang bị nhiều hộ dân lấn chiếm, xâm phạm. Trong đó, tình trạng trồng rau màu, cây lâm nghiệp, cây lâu năm diễn ra rất phổ biến.

Điều này ảnh hưởng không nhỏ đến hoạt động tưới tiêu phục vụ sản xuất nông nghiệp. Được biết, hiện có 274 trường hợp đang vi phạm hành lang công trình thủy lợi Trúc Kinh. Mặc dù các cán bộ quản lý công trình và chính quyền địa phương đã tập trung tuyên truyền, vận động nhưng nhiều hộ dân vẫn không hợp tác, thậm chí có hành vi chống đối. Trăn trở trước thực trạng trên, ông Nguyễn Sinh Công, Phó Tổng Giám đốc Công ty TNHH MTV Quản lý khai thác công trình thủy lợi tỉnh cho biết, ngoài hệ thống công trình đập dâng Nam Thạch Hãn và công trình thủy lợi Trúc Kinh, hiện nay, nhiều công trình, hệ thống công trình khác do đơn vị quản lý đang bị xâm phạm.

Các hình thức vi phạm phổ biến là: Trồng rừng lâm nghiệp, cây công nghiệp trong phạm vi bảo vệ lòng hồ, làm ruộng, đào ao thả cá lấn chiếm bờ kênh, mở rộng vườn tược, lấn chiếm phạm vi bảo vệ hành lang công trình, đổ rác thải sinh hoạt, phế liệu xây dựng, xác động vật vào công trình, chăn thả gia súc, gia cầm trên đập, kênh mương… Có thể nói chính sự thiếu ý thức của một bộ phận người dân đã khiến nhiệm vụ quản lý, khai thác 18 hồ đập, 19 trạm bơm điện và hơn 700km kênh mương trải dài trên 8 huyện, thị xã, thành phố của Công ty TNHH MTV Quản lý khai thác công trình thủy lợi tỉnh trở nên nặng nề hơn. Được biết, thời gian qua, Công ty đã tích cực phối hợp với chính quyền địa phương tuyên truyền sâu rộng Pháp lệnh Khai thác và Bảo vệ công trình thủy lợi trong các tầng lớp nhân dân.

Cùng với đó, lãnh đạo Công ty cũng tích cực chỉ đạo các xí nghiệp thủy nông trực thuộc kiểm tra, lập biên bản xử lý các trường hợp vi phạm. Tuy nhiên, tình trạng vi phạm vẫn tiếp diễn. Được biết, những năm qua, Công ty đã tổ chức kiểm tra, lập biên bản, xử lý vi phạm và đã giải toả hơn 458 trường hợp song hiện còn tồn đọng đến 945 trường hợp chưa xử lý được. Nguyên nhân khiến thực trạng vi phạm vẫn tiếp diễn và có chiều hướng dai dẳng trước tiên là do hệ thống kênh mương, đập dâng, hồ chứa nước thủy lợi trải rộng nên công tác bảo vệ, bố trí nhân lực quản lý, vận hành gặp nhiều khó khăn.

Trong khi đó, nhận thức của một bộ phận người dân còn hạn chế. Nhiều trường hợp người dân ngang nhiên xây nhà cửa, dựng chuồng trại, làm hàng rào… ngay trong phạm vi hành lang an toàn công trình thủy lợi. Thế nhưng, khi bị kiểm tra, lập biên bản, xử lý thì họ tìm mọi cách chống đối. Một số hộ thừa nhận hành vi, tự nguyện trả lại mặt bằng. Song, họ chỉ hành động trước mặt đoàn kiểm tra; sau khi lực lượng chức năng rời đi thì hành vi xâm phạm lại tiếp diễn.

Ngoài ra, một thực tế đáng lưu tâm là do công trình xây dựng trước đây không được cắm mốc chỉ giới phạm vi bảo vệ nên có những trường hợp chính quyền địa phương đã cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất trùng lên, gây ra vướng mắc hiện tại. Theo Nghị định 139/2013/NĐ-CP của Chính phủ quy định xử phạt hành chính về khai thác và bảo vệ công trình thủy lợi, đê điều, phòng chống lụt bão thì thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính thuộc về chính quyền địa phương nơi xảy ra vi phạm hoặc thanh tra chuyên ngành.

Tuy nhiên, thực tế, chính quyền một số xã, thị trấn chưa thật sự quan tâm đến việc bảo vệ, sử dụng hiệu quả các công trình cũng như phối hợp giải quyết tình trạng xâm phạm phạm vi bảo vệ công trình thủy lợi. Trong khi đó, chế tài xử lý lại chưa đủ sức răn đe, chỉ dừng ở mức nhắc nhở, yêu cầu người vi phạm tự khắc phục hoặc dừng lại, không tiếp tục vi phạm. Trước thực tế khó khăn đó, có thời điểm, Công ty TNHH MTV Quản lý khai thác công trình thủy lợi tỉnh buộc phải chọn giải pháp tình thế là chỉ đạo các đơn vị trực thuộc tự tổ chức cho công nhân đi giải tỏa các cây cối, công trình vi phạm.

Để ngăn chặn tình trạng xâm phạm trong phạm vi bảo vệ công trình thủy lợi, thiết nghĩ, chính quyền địa phương, các ngành chức năng và đơn vị liên quan cần đẩy mạnh việc tuyên truyền Pháp lệnh Khai thác và Bảo vệ công trình thủy lợi cùng các nghị định liên quan để người dân hiểu rõ, từ đó nâng cao ý thức, trách nhiệm, cùng tham gia bảo vệ công trình thủy lợi. Các ngành chức năng trong tỉnh nên xác định rõ trách nhiệm của từng đơn vị, cá nhân để xảy ra tình trạng xâm phạm công trình thủy lợi, từ đó có hình thức xử lý nghiêm khắc.

Trong đó, việc cần làm ngay là xử lý nghiêm các thôn, xã, phường, thị trấn cho đấu thầu đất, kênh, sông để làm dịch vụ; rà soát, lập danh sách hộ vi phạm; phân loại các trường hợp vi phạm, hoàn thiện hồ sơ vi phạm theo quy định; lập kế hoạch xử lý, giải toả các vi phạm công trình thủy lợi theo đúng trình tự, quy định của pháp luật… Để ngăn chặn tình trạng vi phạm tiếp diễn, các cấp chính quyền cũng cần xem xét cấp kinh phí để cắm mốc chỉ giới hành lang bảo vệ công trình thủy lợi. Có phương án giải quyết đối với các hộ dân đã được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất trong phạm vi bảo vệ công trình thủy lợi.

Một yêu cầu rất quan trọng nữa là chính quyền địa phương cần phối hợp chặt chẽ hơn nữa với đơn vị quản lý công trình thủy lợi trong việc quản lý, bảo vệ các công trình thủy lợi cũng như phát hiện, xử lý các vụ vi phạm; nâng cao năng lực tưới tiêu của công trình để phục vụ sản xuất nông nghiệp và đời sống nhân dân địa phương.

Tây Long