Khe Sanh - bản trường ca bất tử

(QT) - 45 năm qua đi chiến thắng Khe Sanh đã đi vào lịch sử dân tộc, viết nên trang sử vẻ vang, hào hùng làm rạng rỡ tên đất, tên làng của núi rừng miền Tây Quảng Trị. Chiến tranh đã lùi vào quá khứ nhưng cuộc chiến đấu ở mặt trận Khe Sanh vẫn còn âm vang trong cuộc sống hôm nay và mãi mãi về sau. Là huyện vùng cao biên giới nằm ở phía tây tỉnh Quảng Trị, Hướng Hóa có vị trí chiến lược quan trọng trên chiến trường miền Nam, là nơi tiếp giáp với miền Bắc XHCN, có đường 9 nối từ Đông Hà qua nước CHDCND Lào, có đường Hồ Chí Minh nối liền hậu phương lớn và tiền tuyến, là hành lang chiến lược quan trọng của cả nước, là căn cứ địa cách mạng của Trị Thiên- Huế. Hướng Hóa có vị trí chiến lược quan trọng được Mỹ đánh giá là cái“mỏ neo” để làm bàn đạp cho các cuộc hành quân trên bộ cắt tuyến chi viện của miền Bắc vào miền Nam. Chúng lập vành đai trắng ở phía nam sông Bến Hải bằng hàng rào điện tử Mc Namara, hàng ngàn tấn chất độc hoá học huỷ diệt hàng vạn héc ta rừng để phát quang nhằm phát hiện và ngăn chặn sự chi viện sức người, sức của của ta từ miền Bắc vào, đồng thời xây dựng Khe Sanh thành tập đoàn cứ điểm quân sự quan trọng. Tập đoàn cứ điểm quân sự Khe Sanh - Tà Cơn - Làng Vây hiện đại vào loại bậc nhất ở miền Nam Việt Nam, được trang bị đầy đủ các loại vũ khí, khí tài hiện đại, tối tân nhất lúc bấy giờ như: pháo hạng nặng 175 mm, các thiết bị nghe nhìn điện tử... với nhiều hệ thống công sự dày đặc có sự yểm trợ bằng máy bay B52, cùng với đội quân tinh nhuệ, lúc cao nhất có 45.000 quân trong đó có 28.000 tên Mỹ. Tham vọng của Mỹ ở Khe Sanh là sẽ ngăn chặn, nghiền nát các sư đoàn chủ lực Bắc Việt Nam. Dưới nhãn quan chiến lược của Mỹ “Khe Sanh là thỏi nam châm để hút các đơn vị cộng sản” là “Cái bẫy chiến lược được cài mồi bằng miếng pho mát” để lực lượng không quân và pháo binh Mỹ đánh đòn quyết định.

Mừng ngày giải phóng quê hương -Ảnh: PV

Cùng với việc lập vành đai trắng và xây dựng căn cứ quân sự, chúng thiết lập hệ thống kìm kẹp nguỵ quyền với bọn tay sai đắc lực, ác ôn từ huyện đến thôn bản để đàn áp phong trào cách mạng của nhân dân ta. Đi đôi với càn quét, bắn giết, cướp bóc, chúng tiến hành ráo riết chiến tranh tâm lý mua chuộc, chiêu hồi, chiêu hàng, dồn hơn 5.000 dân vào các khu tập trung Tà Cơn, Làng Vây. Chất độc hoá học của Mỹ đã gây ra nạn đói nghiêm trọng kéo dài 2- 3 năm liền, làm hơn 2.000 người chết, tiến hành nhiều cuộc tàn sát, giết hại hàng trăm người dân vô tội điển hình như vụ giết hại 93 người ở Hương Điền, vụ đầu độc 111 người chủ yếu là người già, phụ nữ và trẻ em ở Húc Ván... Nhân dân Hướng Hoá phải sống trong cảnh tang tóc, đau thương, lòng căm thù của nhân dân các dân tộc Hướng Hoá đã nung nấu sục sôi biến thành ý chí quyết tâm trong việc giải phóng quê hương. Lịch sử Hướng Hóa đã ghi dấu qua nhiều phong trào đấu tranh oanh liệt, hào hùng và bi tráng. Trong những năm tháng khó khăn, khốc liệt đó, nhưng với nghĩa khí kiên trung, gan vàng, dạ sắt, dưới sự lãnh đạo sáng suốt của Đảng, trực tiếp là Khu ủy, Đảng ủy miền Tây và Tỉnh ủy Quảng Trị; Đảng bộ, nhân dân các dân tộc Hướng Hóa đã phát động phong trào đánh Mỹ, đánh ngụy, xây dựng hậu cứ, đẩy mạnh sản xuất, huy động sức người, sức của cùng bộ đội chủ lực chiến đấu và phục vụ chiến đấu, giữ vững niềm tin sắt son với Đảng, với Bác Hồ, tuyệt đối trung thành với Tổ quốc và nhân dân. Hướng Hoá thực sự trở thành nơi đụng đầu lịch sử giữa hai thế lực cách mạng và phản cách mạng. Trước cục diện trên chiến trường có sự thay đổi có lợi cho ta và bất lợi cho địch, từ cuộc tổng tiến công và nổi dậy trên chiến trường toàn miền Nam cho đến chiến dịch xuân – hè năm 1968, đã khẳng định sự lớn mạnh toàn diện của phong trào cách mạng miền Nam, việc tiêu diệt tập đoàn cứ điểm Khe Sanh là kế hoạch nằm trong chiến lược tổng thể của cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước. Thực hiện nghị quyết của Bộ Chính trị, Quân uỷ Trung ương thành lập Đảng ủy, Bộ Tư lệnh chiến dịch Đường 9 -Khe Sanh. Tham gia chiến dịch giải phóng Khe Sanh - Hướng Hóa là các quân đoàn, binh đoàn, binh chủng, các đơn vị bộ đội chủ lực tinh nhuệ của Quân đội nhân dân Việt Nam. Đáp lời kêu gọi thiêng liêng của Hồ Chủ tịch “Không có gì quý hơn độc lập tự do”, Đảng bộ, nhân dân các dân tộc Hướng Hoá đã phối hợp chặt chẽ với các đơn vị quân chủ lực đoàn kết nhất tề đứng lên vượt qua muôn vàn khó khăn, thử thách, không quản ngại gian khổ, mất mát hy sinh, anh dũng chiến đấu ngoan cường, quyết tâm đánh thắng giặc Mỹ xâm lược.Với quyết tâm “Đảng bám dân, dân bám đất, một tấc không đi một ly không rời” hàng ngàn người dân Hướng Hoá lên đường phục vụ tiền tuyến, tiếp lương, tải đạn, cứu thương cùng bộ đội chủ lực tham gia chiến dịch lịch sử. Hướng Hóa vào trận với khí thế hào hùng, với niềm tin vào chiến thắng. Ngày 20/1/1968 chiến dịch Khe Sanh- Hướng Hoá mở màn. Ngay từ đầu chiến dịch, kẻ thù đã phải nếm đòn thất bại cay đắng, quân và dân ta đã tiến công tiêu diệt các cứ điểm phía Tây, mở thông đường 9, đồng loạt tiến công vào chi khu quân sự huyện lỵ Hướng Hóa, giáng đòn sấm sét vào căn cứ Tà Cơn, tiêu diệt 3 đại đội ngụy có cố vấn Mỹ. Chưa kịp hoàn hồn, đêm 6 rạng ngày 7/2/1968, Mỹ- nguỵ phải kinh hoàng chứng kiến lực lượng tăng thiết giáp của quân giải phóng oai hùng lần đầu tiên xuất trận với sự hợp đồng tác chiến chặt chẽ của nhiều binh chủng, quân chủng đã dội bão lửa xuống căn cứ Làng Vây, quân ta đã tiêu diệt và bắt sống gần 1.000 tên lính Mỹ- ngụy, cùng nhiều vũ khí, khí tài chiến tranh của địch.

Tượng đài chiến thắng Khe Sanh - Ảnh: TRÀ THIẾT

Để đi đến tiêu diệt hoàn toàn cứ điểm Tà Cơn, quân ta thực hiện chiến thuật tấn công vây hãm, cuộc chiến đấu ở cụm cứ điểm Tà Cơn diễn ra hết sức ác liệt. Tính trong 50 ngày đêm bị quân và dân ta vây hãm, trên mảnh đất rộng khoảng 34 km2, địch đã sử dụng trung bình một ngày đêm có 300 lượt máy bay các loại (kể cả B52), dội xuống 100 ngàn tấn bom và trên 100 ngàn quả đại bác hạng nặng cỡ 175mm từ các căn cứ khác bắn yểm hộ. Trước mưa bom, bão đạn của địch, với phương trâm “bám thắt lưng địch mà đánh”, quân và dân ta từ 4 hướng đã áp chặt cụm cứ điểm Tà Cơn, vây hãm buộc quân địch không có đường tháo chạy phải dồn xuống hầm cố thủ. Nhằm cứu vãn tình thế trước sự hấp hối cuối cùng, Mỹ - nguỵ điên cuồng tăng cường lực lượng và mở các cuộc hành quân cứu nguy cho chiến trường Khe Sanh bằng cuộc hành quân “Ngựa bay” và “Lam Sơn 270”. Sử dụng tối đa các phương tiện chiến tranh như pháo hạng nặng 175mm và máy bay B52 bắn phá ác liệt, bình quân mỗi ngày không quân Mỹ dùng tới 300 lần chiếc máy bay chiến thuật xuất kích ném 35.000 tấn bom xung quanh Tà Cơn... Chưa có nơi nào trên trái đất đến thời điểm bấy giờ như ở chiến trường Khe Sanh, chỉ với diện tích chưa đầy 10 km2, trung bình mỗi ngày phải hứng chịu 1.500 quả đại bác 175mm của lục quân Mỹ bắn đến Khe Sanh tưởng chừng không có vật thể nào còn sống sót. Nét vẽ cuối cùng của chiến dịch đã tụ lại trên điểm chấm bản đồ đó là cứ điểm Tà Cơn, ngày 9/7/1968 lá cờ chiến thắng đã tung bay trên trung tâm căn cứ Tà Cơn. Sau 170 ngày đêm bám trụ, chiến đấu kiên cường, mưu trí, dũng cảm của quân và dân ta đã kết thúc thắng lợi chiến dịch Khe Sanh lịch sử, Hướng Hoá hoàn toàn giải phóng. Kết quả sau 170 ngày đêm ta đã tiêu diệt và bắt sống hơn 11.900 tên địch trong đó chủ yếu là quân Mỹ, bắn rơi và bắn cháy 480 máy bay, 120 xe quân sự, thu và phá hỏng hàng trăm khẩu pháo cùng nhiều vũ khí, khí tài và các loại phương tiện chiến tranh quan trọng của địch, giải phóng hoàn toàn huyện Hướng Hóa. Chiến thắng Khe Sanh đã làm phá sản, sụp đổ mưu đồ và kế hoạch của bộ máy chiến tranh đế quốc Mỹ. Chính Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ lúc bấy giờ đã phải thốt lên: “Tuy chúng ta đã ném cả danh dự của nước Mỹ để giữ lấy Khe Sanh và buộc Hội đồng tham mưu trưởng liên quân cam kết bằng máu, nhưng cuối cùng cũng phải rút chạy”. Với chiến thắng Khe Sanh- giải phóng Hướng Hoá đã dập tắt hoàn toàn ý đồ leo thang chiến tranh của các thế lực hiếu chiến. Vùng hậu cứ và địa bàn hành lang chiến lược được mở rộng tạo đà và tạo thế để quân và dân ta giành thắng lợi quyết định trong chiến dịch đường 9 Nam Lào năm 1971, giải phóng vùng đồng bằng Quảng Trị năm 1972 và buộc Mỹ phải ngồi vào bàn đàm phán, cay đắng chấp nhận ký Hiệp định Pari năm 1973 chấm dứt chiến tranh tại Việt Nam cuốn cờ rút quân về nước. Chiến thắng Khe Sanh đã làm nức lòng đồng bào cả nước và bầu bạn khắp năm châu. Trong bức điện Bác Hồ gửi Bộ chỉ huy các lực lượng giải phóng miền Nam Việt Nam ngày 13/7/1968 nhân chiến thắng Khe Sanh có đoạn viết: “Thắng lợi của ta ở Khe Sanh tỏ rõ mưu lược và sức mạnh vô địch của quân, dân và cán bộ ta; nó góp phần xứng đáng với những thắng lợi to lớn của toàn miền Nam từ đầu năm đến nay”. Ngày 9/7/1968 đã trở thành mốc son lịch sử chói lọi của Đảng bộ và nhân dân các dân tộc Hướng Hóa, bảng vàng chống Mỹ cứu nước của Tổ quốc đã ghi công những cống hiến to lớn của Đảng bộ và nhân dân các dân tộc Hướng Hoá. Những tên đất, tên làng, đường 9 Khe Sanh, Làng Vây, Tà Cơn, đồi Động Tri, dòng suối La La... mãi mãi ngời sáng trong bản trường ca chống Mỹ cứu nước. 45 năm đã trôi qua, Hướng Hoá đã có nhiều thay đổi, đời sống tinh thần, vật chất của người dân đã được cải thiện đáng kể, nhiều người đã vươn lên để làm giàu. Để ghi nhận những thành tích xuất sắc đã đạt được, Đảng và Nhà nước đã hai lần phong tặng danh hiệu Anh hung cho Đảng bộ, quân và dân Hướng Hóa, đó là anh hùng trong kháng chiến và anh hùng lao động trong thời kỳ đổi mới. Được như ngày hôm nay Đảng bộ và nhân dân các dân tộc Hướng Hóa luôn ghi ơn sự hy sinh lớn lao của cả nước với Hướng Hoá, nhiều đồng chí, đồng đội đã hy sinh anh dũng vĩnh viễn nằm lại mảnh đất này, nhiều người đã phải bỏ lại một phần máu thịt của mình, sự hy sinh lớn lao đó đã để lại cho Hướng Hóa một bản trường ca bất tử, đó cũng là động lực tinh thần để tiếp thêm ý chí và sức mạnh cho tất cả chúng ta và các thế hệ mai sau vững bước tiến lên. PHÙNG HUY HOÀNG