Chủ động chuyển đổi cơ cấu cây trồng ứng phó với khô hạn

(QT) - Năm 2015 là năm đầu tiên ngành Nông nghiệp- PTNT Quảng Trị triển khai phương án tổ chức sản xuất chuyển đổi cơ cấu cây trồng trên đất lúa thiếu nước vụ đông xuân và vụ hè thu để ứng phó với tình hình khô hạn. Nhờ chủ động trong công tác chỉ đạo, điều hành ứng phó với khô hạn, nên sản xuất nông nghiệp năm 2015 đạt kết quả tích cực, tốc độ tăng giá trị ngành nông nghiệp đạt 4,1% (kế hoạch 3,5- 4%); sản lượng lương thực đạt 25,1 vạn tấn, vượt 1,6 vạn tấn so với chỉ tiêu Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XV đề ra. Đặc biệt, việc chuyển đổi cơ cấu cây trồng trên đất lúa thiếu nước mang lại hiệu quả kinh tế cao, hầu hết diện tích chuyển đổi thu nhập cao hơn so với trồng lúa từ 1,5- 2 lần. Bước vào sản xuất vụ đông xuân 2015-2016 trong bối cảnh tổng lượng mưa năm 2015 đạt thấp, mực nước các hồ chứa ở các công trình thủy lợi đa số đều chỉ đạt 50- 70% so với dung tích thiết kế và dự báo của Trung tâm Khí tượng thủy văn trung ương cũng như Đài Khí tượng thủy văn Quảng Trị ảnh hưởng của El Nino kéo dài đến hết mùa xuân năm 2016, nên nguy cơ hạn hán, thiếu nước, xâm nhập mặn không chỉ xảy ra cho sản xuất mà còn thiếu nước cho sinh hoạt, nước uống cho gia súc gia cầm; đồng thời, nguy cơ cháy rừng, dịch bệnh trên cây trồng và vật nuôi cũng gia tăng.

Người dân chủ động chuyển đổi cây trồng để chống hạn

Theo dự báo của Sở Nông nghiệp- PTNT, trong vụ đông xuân 2015-2016, diện tích bị hạn cần các biện pháp hỗ trợ khoảng hơn 8.000 ha trên tổng diện tích gieo trồng toàn tỉnh khoảng 25.000 ha, trong đó diện tích đất lúa thiếu nước gần 350 ha. Trước tình hình đó, Sở Nông nghiệp- PTNT đã tham mưu cho UBND tỉnh ban hành Chỉ thị số 14/CT-UBND ngày 27/11/2015 về tăng cường các giải pháp phòng, chống hạn hán, xâm nhập mặn năm 2016, đối phó với ảnh hưởng của El Nino và ban hành phương án tổ chức sản xuất vụ đông xuân năm 2016 ứng phó với khô hạn. Từ bài học kinh nghiệm tổ chức sản xuất năm 2015, ngành Nông nghiệp- PTNT đề ra phương án chuyển đổi diện tích đất lúa thiếu nước hoặc có nước nhưng hiệu quả thấp sang trồng cây trồng cạn có hiệu quả cao hơn và mở rộng diện tích sản xuất trên đất màu trong vụ đông xuân 2015-2016 với tổng diện tích 1.076 ha. Loại cây trồng chuyển đổi chính là ngô, rau màu các loại, trồng cỏ phục vụ chăn nuôi bò. Với diện tích trồng lúa thì cơ cấu giống lúa ngắn ngày và cực ngắn vào sản xuất nhằm tiết kiệm nước, giảm chi phí sản xuất. Bên cạnh phân bổ 300 tấn giống lúa, 20 tấn giống ngô, 8 tấn giống rau của Chính phủ hỗ trợ cho các địa phương, cơ chế hỗ trợ mua giống cho nông dân thực hiện phương án chuyển đổi đối với vùng đồng bằng ngân sách tỉnh hỗ trợ 50%, ngân sách huyện hỗ trợ 30%, nhân dân đóng góp 20%; đối với các xã miền núi ngân sách tỉnh hỗ trợ 79%, ngân sách huyện hỗ trợ 30%. Để tổ chức sản xuất vụ đông xuân 2015-2016 thắng lợi, các huyện, thị xã, thành phố cần chỉ đạo quyết liệt quan điểm đối với vùng đủ nước tập trung thâm canh lúa và cơ cấu giống lúa ngắn ngày hiệu quả cao vào sản xuất, vùng thiếu nước hoặc có nước nhưng trồng lúa hiệu quả thấp thì chuyển đổi sang cây trồng cạn phù hợp và dừng sản xuất ở những vùng không có điều kiện để khỏi mất chi phí đầu tư. Quán triệt phương châm tưới tiết kiệm, chú trọng công tác dự tính dự báo dịch bệnh trên cây trồng, vật nuôi, bố trí lịch thời vụ hợp lý, gieo cấy tập trung và áp dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất, nâng cao hiệu quả kinh tế trên đơn vị diện tích. Đẩy mạnh phát triển chăn nuôi nông hộ, phát triển nuôi trồng thủy sản và trồng rừng để bù đắp phần thu nhập thiếu hụt do hạn hán không sản xuất lúa được. Về chuyển đổi cơ cấu cây trồng ứng phó với khô hạn, ngoài các cây chủ lực được xác định là ngô vụ đông xuân, đậu xanh vụ hè thu, thì cần nghiên cứu, mạnh dạn chuyển đổi thêm một số loại cây trồng cạn khác và áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất, nâng cao hiệu quả kinh tế so với trồng lúa. Việc tổ chức sản xuất, chuyển đổi cơ cấu cây trồng trên đất lúa thiếu nước và đất lúa có nước nhưng sản xuất hiệu quả thấp sang các loại cây trồng cạn hiệu quả cao hơn không chỉ để ứng phó với tình hình khô hạn, mà còn tạo tiền đề để tổ chức thực hiện tái cơ cấu sản xuất nông nghiệp theo hướng nâng cao giá trị gia tăng và phát triển bền vững. Bài, ảnh: KHÁNH NGỌC