Những con đường phát triển

(QT Xuân) - Theo các nhà khoa học, tỉnh Quảng Trị hiện đang sở hữu một lợi thế, đó là vị trí nằm ở mặt tiền cực đông ngắn nhất thông ra Thái Bình Dương của hành lang kinh tế Đông - Tây và nằm trong một “ma trận” phát triển kinh tế tổng hợp rất sôi động của toàn bộ tuyến hành lang này. Thêm vào đó là tiềm năng mỏ đá dồi dào ở phía tây, mỏ cát trắng ở phía đông, nhất là mỏ khí đốt Báo Vàng ở ngoài khơi Quảng Trị…Đây là cơ hội lớn để Quảng Trị khai thác lợi thế bằng các đề án mang tính đột phá để đưa nền kinh tế của tỉnh phát triển nhanh và bền vững. Kết nối hành lang kinh tế Đông - Tây Trong nỗ lực tìm con đường phát triển, những năm qua Đảng bộ, chính quyền tỉnh Quảng Trị đã ban hành nhiều nghị quyết, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội gắn với con đường huyết mạch xuyên Á. Đặc biệt năm 2006, Tỉnh ủy ban hành Nghị quyết về “Đẩy mạnh đầu tư, khai thác tiềm năng, lợi thế hành lang kinh tế Đông - Tây đến năm 2010, có tính đến năm 2015”, mở ra cơ hội mới trong tiến trình hội nhập và phát triển, phù hợp với xu thế chung của các nước trong khu vực nơi hành lang đi qua, trong đó trụ cột là dự án hợp tác phát triển tiểu vùng Mê kông mở rộng (GMS - Việt Nam, Lào, Thái Lan, Mianma) do Ngân hàng phát triển châu Á (ADP) và Nhật Bản khởi xướng, đã được Hội nghị Bộ trưởng các quốc gia GMS thông qua.

Cầu Hữu Nghị bắc qua sông Mêkông. Ảnh: T.L

Để hợp tác khai thác hành lang kinh tế Đông- Tây, Chính phủ các nước cũng như chính quyền các tỉnh nằm trên hành lang cùng thể hiện ý chí quyết tâm cùng nhau biến hành lang giao thông thành hành lang kinh tế, thương mại, du lịch, dịch vụ. Trong các hợp tác phát triển thì du lịch là lĩnh vực mang sắc thái độc đáo, bởi đây là khu vực đa sắc tộc, có các nền văn hóa đa dạng, phong phú, có nhiều danh thắng, di tích lịch sử nổi tiếng được quốc tế công nhận. Nếu như ở các nước phía tây công nghệ du lịch phát triển nhanh chóng, nhất là Thái Lan thì ở Việt Nam, chương trình du lịch “Con đường di sản miền Trung” những năm qua tác động rất lớn đến quá trình đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng du lịch cho các tỉnh thành trong khu vực, thu hút được một lượng khách lớn từ nội địa và quốc tế, trong đó có làn sóng du lịch đường bộ của các nước trong khu vực đến với các di sản của miền Trung (theo Tổng cục Du lịch, năm 2010 Việt Nam đón khoảng 200.000 khách Thái Lan, tăng 30% so với năm 2009. Đây là nguồn khách quan trọng của du lịch miền Trung, trong đó có Quảng Trị). Hiện tại Việt Nam - Lào - Thái Lan đã ký Hiệp định ba bên về phương tiện vận tải qua lại, trong đó xe du lịch từ Việt Nam được phép chạy qua Lào, Thái Lan và ngược lại. Với sự phát triển về cơ sở hạ tầng trên lãnh thổ Việt Nam, Lào, đặc biệt là cầu Hữu nghị qua sông Mê kông, nối Mukđahan (Thái Lan) và Đensavanh (Lào) hoàn thành cuối năm 2006 đã tạo ra hành lang kinh tế, trong đó tuyến du lịch đường bộ phát triển mạnh, mang lại cơ hội kinh doanh cho người dân, lợi ích cho ngành du lịch của các địa phương trên tuyến hành lang đóng góp hiệu quả vào phát triển kinh tế - xã hội của mỗi địa phương. Khi hành lang giao thông được khai mở, hoạt động thương mại dịch vụ trên địa bàn nơi hành lang đi qua cũng phát triển mạnh, đặc biệt là lưu lượng hàng hóa, phương tiện và khách du lịch ra vào cửa khẩu quốc tế Lao Bảo ngày càng tăng. Theo đó số doanh nghiệp trên địa bàn cũng tăng lên. Nếu như khi mới hình thành Khu kinh tế - thương mại đặc biệt Lao Bảo chỉ có 12 doanh nghiệp, dự án đầu tư sản xuất kinh doanh thì nay đã có trên 250 doanh nghiệp; trên 50 dự án sản xuất kinh doanh với tổng vốn đăng ký gần 2.300 tỉ đồng, trong đó 27 dự án đã đi vào hoạt động, nhiều dự án đang triển khai. Một số nước như Thái Lan, Trung Quốc đã có các dự án đầu tư vào Lao Bảo với số vốn đăng ký 32 triệu USD, trong đó 5 dự án đầu tư nước ngoài đã hoạt động. Nhiều sản phẩm của các công ty ở Lao Bảo đã có chỗ đứng trên thương trường như nước tăng lực Sufe house, săm lốp camel... Mở hướng ra Thái Bình Dương Để đón đầu khai thác lợi thế hành lang kinh tế Đông - Tây, tỉnh Quảng Trị đã xúc tiến hình thành một điểm nhấn lý tưởng về phía đông để tạo lực đẩy cho nền kinh tế bởi dự án cảng biển Mỹ Thủy và khu kinh tế Đông - Nam. Theo dự án, cảng biển Mỹ Thuỷ thuộc địa bàn 2 xã Hải An, Hải Khê, huyện Hải Lăng nhằm phục vụ các tỉnh Trung Trung bộ, nhất là các nước nằm trên hành lang kinh tế Đông - Tây. Một con đường nối quốc lộ 1A về cảng Mỹ Thủy đang được xây dựng. Trong tương lại sẽ xây dựng mới đường sắt từ đường sắt Bắc - Nam về cảng Mỹ Thuỷ và từ ga Diên Sanh - Lao Bảo nối với đường sắt qua Lào.

Bến cảng Cửa Việt. Ảnh: ĐÌNH CẢNH

Ngoài giao thông phục vụ cảng còn có tuyến đường dọc bờ biển chạy hướng Bắc - Nam theo quy hoạch của Chính phủ. Tại đây, một cảng đào có quy mô với độ sâu đến 13 mét có thể tiếp nhận các tàu tải trọng đến 40.000 DWT; trong đó riêng khu vực dành cho cảng nước sâu sẽ rộng khoảng 60 km2, công suất cảng không hạn chế. Khi dự án được thực thi, tại đây sẽ hình thành một khu kinh tế đa ngành, đa lĩnh vực, trong đó trọng tâm là dịch vụ cảng biển, công nghiệp đóng và sửa chữa tàu biển, công nghiệp vật liệu xây dựng gắn với nguồn nguyên liệu thiên nhiên sẵn có tại địa phương, góp phần đẩy mạnh xuất nhập khẩu, mở rộng quan hệ kinh tế với các nước trên thế giới. Một tín hiệu vui là sau khi tiếp nhận thông tin về dự án xây dựng cảng nước sâu Mỹ Thủy, nhiều doanh nghiệp lớn trong và ngoài nước đã đến tìm hiểu cơ hội đầu tư. Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Trị Lê Hữu Thăng cho biết: “Theo tính toán của các nhà chuyên môn, nếu xây dựng quy mô cảng Mỹ Thủy rộng đủ để chứa các hàng hóa xuất nhập khẩu sẽ thu hút được các nhà đầu tư kho hàng, bến bãi và các hoạt động dịch vụ khác đến từ Thái Lan. Trung tâm nghiên cứu chiến lược phát triển vùng Đông Bắc Thái Lan và các doanh nghiệp Thái Lan đều đánh giá cao tầm quan trọng của cảng biển Quảng Trị trong xu hướng phát triển tương lai của vùng châu Á. Còn chính quyền tỉnh Savannakhet nhất trí ủng hộ dự án xây dựng cảng biển Mỹ Thuỷ và coi cảng biển của Quảng Trị gắn liền với lợi ích phát triển kinh tế của tỉnh Savannakhet”. Cùng với chủ trương mở hướng ra Thái Bình Dương, Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XV vừa mới ban hành tiếp tục khẳng định sự cần thiết của chương trình và kế hoạch phát triển thương mại dịch vụ có lợi thế cạnh tranh trên tuyến hành lang kinh tế Đông - Tây; xây dựng thành phố Đông Hà, Khu kinh tế - thương mại đặc biệt Lao Bảo thành trung tâm thương mại, dịch vụ của khu vực; xây dựng kết cấu hạ tầng du lịch khu dịch vụ- du lịch Cửa Việt - Cửa Tùng - đảo Cồn Cỏ; tôn tạo các di tích lịch sử quan trọng; bảo tồn và khai thác tốt giá trị các khu bảo tồn thiên nhiên, các di sản văn hóa...nhằm tạo bước đột phá cho ngành du lịch. Lòng đất mở ra tiềm năng quý hiếm Ngoài trữ lượng mỏ đá dồi dào đáp ứng nguyên liệu sản xuất xi măng với công suất lớn ở Cam Lộ, Đakrông và triển vọng về nguồn nguyên liệu khí đốt thiên nhiên từ mỏ Báo Vàng ở ngoài khơi Quảng Trị với trữ lượng thăm dò lên đến 85 tỉ m3, tại hội thảo về hành lang kinh tế Đông- Tây được tổ chức gần đây, tiến sĩ Lê Văn Thanh, Công ty cổ phần tư vấn xây dựng Công nghiệp và đô thị Việt Nam cho biết: Thông tin được công bố cho thấy ở Quảng Trị có đầy đủ khả năng thu hút đầu tư vào phát triển mạnh lĩnh vực công nghiệp vật liệu nói chung cũng như công nghiệp vật liệu mới nói riêng đạt hiệu quả kinh tế cao. Đối với nguồn tài nguyên cát trắng của Quảng Trị, các nhà khoa học khuyến nghị cần áp dụng các công nghệ khai thác và chế biến tinh lọc tiên tiến, hiện đại mỏ cát trắng hiện có tại các huyện Hải Lăng, Triệu Phong để tạo ra các sản phẩm nguyên liệu cát trắng tinh lọc đạt tiêu chuẩn chất lượng cao nhằm đáp ứng các loại sản phẩm nguyên liệu cho các nhà máy sản xuất các sản phẩm như kính floát, gạch ceramic ốp lát, sứ vệ sinh, men và màu gốm sứ…để thay thế nhập khẩu nguyên liệu cát trắng tinh lọc từ nước ngoài. Các loại nguyên liệu cát trắng tinh lọc này sẽ còn đáp ứng cho các sản phẩm vật liệu mới - công nghệ cao sắp tới ở nước ta như: sản xuất sợi thuỷ tinh, bông thuỷ tinh, thủy tinh cách điện cao thế, linh kiện điện tử kỹ thuật cao, vật liệu composite, gốm kỹ thuật và sử dụng trong các lĩnh vực sơn phủ, cao su, keo dính, dầu khí, pôlime…Về sa khoáng ti tan có nhiều ở Vĩnh Linh, Gio Linh và Hải Lăng, cần tập trung đầu tư sản xuất các loại sản phẩm tinh chế làm nguyên liệu cho sản xuất vỏ bọc que hàn, cho ngành thép và các công nghệ chế biến khác. Với nguồn nguyên liệu cát trắng và ti tan đã chế biến, tinh lọc tại chỗ có thể đầu tư phát triển mạnh sản xuất các loại sản phẩm vật liệu mới - công nghệ cao đáp ứng cho các lĩnh vực công nghiệp điện tử, giao thông vận tải, cơ sở hạ tầng, kiến trúc, quốc phòng, chế tạo tàu thuỷ… Với những lợi thế về nguồn nguyên liệu mỏ cát trắng và sa khoáng ti tan, Quảng Trị có thể kêu gọi đầu tư xây dựng một nhà máy chế tạo sợi thuỷ tinh tại tỉnh, đáp ứng cho nhu cầu nguyên liệu sản xuất rất lớn trong nước và là mặt hàng xuất khẩu có giá trị cao. Các nhà máy chế biến khoáng sản trên khi được đầu tư xây dựng, đi vào hoạt động cũng chính là một bộ phận cấu thành quan trọng để góp phần xây dựng và phát triển khu kinh tế Đông Nam Quảng Trị trong tương lai. Quá trình phát triển, Đảng bộ, chính quyền và nhân dân Quảng Trị luôn nỗ lực tìm tòi, mở hướng đột phá để khai mở cho nền kinh tế tăng trưởng trong điều kiện khó khăn của một vùng đất gánh chịu quá nhiều hậu quả chiến tranh và thiên nhiên khắc nghiệt. Qua thời gian, đã hé lộ những con đường tươi sáng đến từ phía tây, từ phái đông, từ những tiềm năng đang ẩn tiềm trong lòng đất... Vấn đề còn lại là tỉnh phải chăm lo đào tạo nguồn nhân lực có chất lượng cao để đón đầu cơ hội; tập trung công sức, trí tuệ quản lý tài nguyên, có kế hoạch khai thác hợp lý; nhất là kêu gọi được các nhà đầu tư trong và ngoài nước đến tìm hiểu, đầu tư vốn sản xuất kinh doanh, đem lại nguồn thu cho ngân sách và giải quyết việc làm cho người dân trong tỉnh. Khi các định hướng phát triển thành hình đồng bộ sẽ giúp cho nền kinh tế của Quảng Trị sớm cất cánh, thoát ra khỏi nhóm các tỉnh nghèo, trở thành một tỉnh giàu mạnh trong tương lai. Minh Tứ