Công tác chuẩn bị cho việc triển khai tiêm vắc xin đã được hoàn tất

(QT) - Dự án tiêm chủng mở rộng (TCMR) quốc gia có thay đổi vắc xin, bổ sung thêm một số vắc xin trong tiêm chủng đang thu hút sự quan tâm của dư luận, nhất là các phụ huynh có trẻ nhỏ. Để hiểu rõ hơn vấn đề này, phóng viên Báo Quảng Trị có cuộc phỏng vấn với Thạc sĩ-Bác sĩ MAI NĂM, Phó Giám đốc Sở Y tế Quảng Trị về nội dung trên.

- Thưa đồng chí! Được biết, từ tháng 8/2018, Dự án TCMR quốc gia có một số thay đổi và Quảng Trị cũng không ngoại lệ trong vấn đề này. Những thay đổi đó là thay thế vắc xin 5 trong 1 Quinvaxem bằng vắc xin Combe Five, tiêm thêm 1 mũi vắc xin bại liệt; sử dụng vắc xin sởi- rubella do Việt Nam sản xuất khi thực hiện tiêm chủng cho trẻ. Đề nghị đồng chí cho biết vì sao lại có sự thay đổi này?

- Dự án tiêm chủng mở rộng (TCMR) đã và đang góp phần loại trừ và thanh toán nhiều bệnh dịch nguy hiểm. Đây cũng là chương trình Y tế quốc gia thành công, được Tổ chức Y tế thế giới (WHO) đánh giá cao.

Tại tỉnh Quảng Trị, Dự án TCMR được ngành Y tế chú trọng triển khai và đạt được nhiều kết quả đáng khích lệ. Hiện tại, toàn ngành đang tập trung thực hiện các nội dung của Công văn số 1172/ VSDTTƯ-TCQG ngày 17/8/2018 của Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương và Kế hoạch số 42/KH-SYT ngày 10/9/2018 của Sở Y tế về việc triển khai tiêm vắc xin bại liệt (IPV) trong Dự án TCMR năm 2018. Nhằm tăng tỉ lệ bao phủ vắc- xin bại liệt cho trẻ dưới 1 tuổi, đồng thời duy trì, bảo vệ thành quả thanh toán bệnh bại liệt, thực hiện kế hoạch năm 2018, tỉnh Quảng Trị đề ra mục tiêu là trên 95% trẻ em đủ 5 tháng tuổi (trẻ có ngày sinh từ 1/3/2018 đến 31/7/2018 trở đi) được tiêm 1 liều vắc xin bại liệt IPV. Trước đây, chúng ta đã sử dụng vắc xin phòng chống bại liệt ở dạng uống tOPV, vắc xin sống giảm độc lực có thành phần cả 3 týp vi rút (bại liệt týp 1,2 và 3), Theo WHO khuyến cáo với mục đích không sử dụng vắc xin sống giảm độc lực có thành phần vi rút bại liệt týp 2 có nguy cơ đào thải ra bên ngoài, gây lây bệnh. Từ tháng 5/2016, Dự án TCMR chuyển sang sử dụng vắc xin bại liệt uống (bOPV), sống giảm độc lực có 2 týp vi rút (bại liệt týp 1 và 3) và quốc gia đang sử dụng vắc xin bại liệt dạng uống (bOPV), cần sử dụng thêm 1 liều vắc xin bại liệt dạng tiêm (IPV) cho trẻ dưới 1 tuổi trong lịch tiêm chủng thường xuyên.

Vắc xin IPV sử dụng trong Dự án TCMR là vắc xin của hãng Sanofi (Pháp) sản xuất do tổ chức Liên minh toàn cầu vắc xin và tiêm chủng (GAVI) hỗ trợ, được cung ứng bởi Quỹ Nhi đồng Liên hiệp quốc (UNICEF). Vắc xin này đã được đăng kí lưu hành sử dụng tại Pháp từ năm 1982 và được sử dụng tại 111 quốc gia, vùng lãnh thổ, với trên 540 triệu liều. Bộ Y tế Việt Nam đã cấp phép lưu hành vắc xin bại liệt dạng tiêm (IPV) từ năm 2015.

Để triển khai tốt hoạt động này, Sở Y tế đã chỉ đạo Trung tâm Y tế dự phòng tỉnh tổ chức hội nghị triển khai cấp tỉnh, huyện, tiến hành tập huấn về công tác tiêm vắc xin bại liệt cho tuyến xã các trung tâm y tế huyện, thị xã, thành phố (từ ngày 24/9/2018 đến ngày 28/9/2018). Sau đó, sẽ tiến hành tiêm cho trẻ tại 141/141 xã, phường, thị trấn của 9/9 huyện, thị xã, thành phố trong tỉnh. Dự kiến có 5.683 trẻ được tiêm vắc xin IPV trong năm 2018. Hiện tại, mọi công tác chuẩn bị cho việc triển khai đã được hoàn tất, các đơn vị đã chuẩn bị đầy đủ các điều kiện cần thiết như thuốc, dụng cụ tiêm chủng và nguồn nhân lực nhằm thực hiện tốt các nội dung Kế hoạch số 42/ KH-NVY ngày 10/9/2018 của Sở Y tế.

Tiêm chủng cho trẻ em ở TP. Đông Hà. Ảnh: BỘI NHIÊN

Ngoài ra, tỉnh Quảng Trị cũng đang chuẩn bị triển khai tiêm vắc xin Combe Five (DPT-VGB-Hib) thay thế cho vắc xin Quinvaxem theo chương trình của Bộ Y tế và Dự án tiêm chủng mở rộng quốc gia.

Combe Five (DPT-VGB-Hib), hay Quinvaxem đều là những vắc xin phòng các bệnh: bạch hầu, ho gà, uốn ván, viêm gan B, viêm phổi, viêm màng não mủ do vi khuẩn Hib. Hiện tại, Hàn Quốc đã ngừng sản xuất vắc xin 5 trong 1 (Quinvaxem) nên Bộ Y tế đã quyết định sử dụng vắc xin ComBE Five của Ấn Độ để thay thế.

Trước khi triển khai trên phạm vi toàn quốc, vắc xin ComBE Five đã được triển khai thí điểm tại 4 tỉnh: Hà Nam, Bình Định, Kon Tum và Đồng Tháp (6/2018). Theo kế hoạch của Ban điều hành Dự án TCMR Quốc gia tại Công văn số 1358/VSDTTƯTCQG ngày 19/9/2018, vắc xin Combe Five dự kiến sẽ được triển khai trên phạm vi toàn quốc từ tháng 10/2018.

Có thể khẳng định rằng vắc xin ComBE Five do công ty Biological E (Ấn Độ) sản xuất và vắc xin IPV hãng Sanofi do Pháp sản xuất đạt cả tiêu chuẩn quốc tế và quốc gia. Đây là 2 loại vắc xin đã được WHO kiểm định rất nghiêm ngặt và đạt tiêu chuẩn thẩm định. Tại Việt Nam, qua quá trình nghiên cứu sử dụng, hai loại vắc xin này được đánh giá an toàn và đã được Bộ Y tế nghiệm thu, cấp giấy phép lưu hành.

Vắc xin sởi-rubella (MR) do Việt Nam sản xuất được đưa vào Chương trình tiêm chủng mở rộng trên quy mô toàn quốc từ tháng 4/2018 cho trẻ từ 18 đến 24 tháng tuổi. Trước đó, vào tháng 3/2018, vắc xin này đã được tiêm thí điểm tại 4 tỉnh, thành cho hơn 7.000 trẻ. Kết quả cho thấy tính an toàn tương tự như vắc xin sởi - rubella do Ấn Độ sản xuất đã sử dụng trong giai đoạn 2014 - 2016.

Vắc xin Sởi - rubella do Trung tâm Nghiên cứu, sản xuất vắc xin và sinh phẩm Y tế (Polyvac) thuộc Bộ Y tế sản xuất, được Cơ quan Hợp tác quốc tế Nhật Bản hỗ trợ. Dự án được Polyvac triển khai từ tháng 5/2013 và tiến hành trong gần 5 năm với ngân sách khoảng 700 triệu yên Nhật. Việt Nam là một trong 25 quốc gia thế giới và là nước thứ 4 tại châu Á sản xuất thành công vắc xin MR, sau Nhật Bản, Ấn Độ và Trung Quốc. Việc thay đổi này sẽ giúp Dự án TCMR chủ động nguồn cung ứng trong tiêm chủng thường xuyên cho trẻ 18 đến 24 tháng tuổi.

- Việc thay đổi, bổ sung thêm vắc xin có thay đổi phác đồ, lịch tiêm của trẻ không, thưa đồng chí?

- Việc thay đổi, bổ sung thêm vắc xin như nói trên không thay đổi phác đồ, lịch tiêm của trẻ. Vắc xin Combe Five vẫn tiêm theo phác đồ như Quinvaxem là đủ 3 mũi vào các thời điểm trẻ được 2, 3 và 4 tháng tuổi. Những trẻ đã tiêm được 1 hoặc 2 mũi Quinvaxem sẽ tiếp tục được tiêm mũi tiếp theo bằng vắc-xin mới Combe Five.

Ngoài loại vắc- xin Combe Five, tại Việt Nam hiện có vắc xin 6 trong 1, ngừa các bệnh tương tự Quinvaxem và Combe Five (chỉ khác thành phần ho gà là vô bào) và có thêm vắc xin bại liệt, nhưng được tiêm theo hình thức dịch vụ. Các phụ huynh có thể lựa chọn vắc xin và hình thức tiêm để bảo vệ sức khỏe con em mình. Tuy nhiên, cho đến thời điểm hiện tại, Quảng Trị vẫn chưa được nhận vắc- xin Combe Five. Giai đoạn chuyển giao vắc xin cũ và mới thường bị gián đoạn do Bộ Y tế khuyến cáo sử dụng hết vắc xin cũ đã dự trữ trước đó. Về thời gian gián đoạn tiêm vắc xin cho trẻ, các bậc phụ huynh có thể yên tâm vì về mặt khoa học cho phép lịch tiêm lệch trong một khoảng thời gian nhất định. Sau khi nhận được vắc xin mới, ngành Y tế sẽ triển khai ngay và trẻ trong độ tuổi vẫn tiếp tục tham gia TCMR theo lịch tiêm như cũ. Đối với vắc xin bại liệt theo đường tiêm (IPV) sẽ được tiêm khi trẻ đủ 5 tháng tuổi. Đây là vắc xin do Pháp sản xuất và được WHO khuyến cáo các quốc gia sử dụng.

Với những trẻ sinh từ ngày 1/3/2018 đã tiêm mũi vắc xin dịch vụ 6 trong 1 thì không cần phải tiêm mũi IPV, do thành phần trong vắc xin dịch vụ đã bao gồm cả bại liệt. Phụ huynh cần phải thông báo với bác sĩ khi đưa trẻ đi tiêm ngừa theo chương trình TCMR quốc gia.

Đối với vắc xin Sởi-rubela do Việt Nam sản xuất theo công nghệ Nhật Bản, Quảng Trị đã triển khai từ đầu tháng 4 đến nay. Sự thay thế vắc xin Sởi-Rubela vẫn đảm bảo duy trì chương trình TCMR thường xuyên, không xáo trộn về lịch tiêm cũng như chất lượng của chương trình.

- Đồng chí có thể cho biết những vắc xin đã thay đổi được sử dụng trong tiêm chủng như thế nào?

- Lịch tiêm vắc xin phối hợp DPT-VGB-Hib (ComBE Five) được tiêm cho trẻ dưới 1 tuổi vào lúc 2, 3 và 4 tháng tuổi hoàn toàn tương tự lịch tiêm vắc xin Quinvaxem trước đây. Đối với vắc- xin bại liệt theo đường tiêm (IPV) sẽ được tiêm khi trẻ đủ 5 tháng tuổi. Đối với vắc xin Sởi-rubela do Việt Nam sản xuất được sử dụng cho đối tượng trẻ dưới 2 tuổi và tiêm khi trẻ tròn 18 tháng tuổi.

- Một số trường hợp đã tiêm mũi 1 và 2 vắc xin Quinvaxem. Việc thay đổi vắc xin mới này có ảnh hưởng đến trẻ không?

- Việc thay đổi, bổ sung thêm vắc xin như nói trên không thay đổi phác đồ, lịch tiêm của trẻ. Vắc xin Combe Five vẫn tiêm theo phác đồ như Quinvaxem là đủ 3 mũi vào các thời điểm trẻ được 2, 3 và 4 tháng tuổi. Những trẻ đã tiêm được 1 hoặc 2 mũi Quinvaxem sẽ tiếp tục được tiêm mũi tiếp theo bằng vắc xin mới Combe Five.

Nếu liều vắc xin nào bị bỏ lỡ hoặc tiêm muộn thì cần tiêm càng sớm càng tốt vào thời gian sau đó và không cần phải tiêm lại từ đầu. Chú ý khoảng cách giữa các mũi tiêm tối thiểu là 1 tháng. Như vậy, những trẻ trước đây đang dùng Quinvaxem mà chưa đủ mũi thì hoàn toàn có thể bổ sung bằng vắc xin Combe Five mới này. Để phòng bệnh, tốt nhất trẻ cần được tiêm chủng đầy đủ, đúng lịch. Việc trì hoãn hoặc bỏ các mũi tiêm của các bậc phụ huynh khiến cho trẻ sẽ bị tiêm chủng muộn, tiêm chủng không đủ mũi. Điều này sẽ dẫn đến trẻ sẽ có nguy cơ mắc bệnh truyền nhiễm nguy hiểm trước khi được tiêm chủng đầy đủ do không có miễn dịch bảo vệ.

- Trên địa bàn tỉnh Quảng Trị hiện có bao nhiêu điểm tiêm chủng và trẻ dưới 5 tuổi tham gia Dự án TCMR quốc gia?

- Quảng Trị có 141 điểm tiêm chủng cố định tại các Trạm Y tế xã, phường, thị trấn. Ngoài ra có khoảng 40 điểm tiêm chủng lưu động ngoài trạm và các điểm tiêm chủng viêm gan B sơ sinh tại 2 bệnh viện tuyến tỉnh cộng với 8 điểm tại các TTYT tuyến huyện.

Đội ngũ cán bộ y tế phục vụ tiêm chủng mở rộng, mỗi trạm có ít nhất 3 đến 6 cán bộ đã được tập huấn liên tục và cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện thực hành tiêm chủng theo thời hạn.

Số trẻ dưới 5 tuổi tham gia Dự án TCMR: Trẻ dưới 1 tuổi có 11.726 cháu; trẻ tiêm VNNB (1 đến 5 tuổi) mũi 1, 2 là 11.640 cháu, mũi 3 là 11.966 . Với trẻ tiêm sởi 2/MR, DPT4, dưới 2 tuổi là 11.761 cháu.

- Những đối tượng nằm trong chương trình TCMR ở Quảng Trị không phải ít, vậy vắc xin mới thay thế có đủ nguồn cung?

- Về nguồn cung vắc xin TCMR cho tỉnh Quảng Trị, căn cứ vào đối tượng để lên nhu cầu sử dụng của đối tượng tiêm chủng ở các tuyến, Trung tâm Y tế dự phòng đã tham mưu Sở Y tế tổng hợp nhu cầu vắc xin hằng năm gửi Dự án TCMR Quốc gia. Tuy nhiên, nguồn cung này phụ thuộc vào Dự án TCMR quốc gia.

- Xin cảm ơn đồng chí!

Trần Tú Linh (thực hiện)