Nhân rộng cách làm về giải phóng mặt bằng ở Cam Lộ

Việc “thần tốc” giải tỏa 15 hộ dân thôn Vĩnh An, xã Cam Hiếu, huyện Cam Lộ, sớm bàn giao mặt bằng để thực hiện Dự án thành phần cao tốc Vạn Ninh - Cam Lộ (thuộc Dự án đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2021 - 2025) vừa qua trở thành điểm sáng trong bối cảnh có nhiều dự án, công trình trên địa bàn tỉnh chậm tiến độ vì gặp khó khăn trong công tác giải phóng mặt bằng (GPMB).

15 hộ dân thôn Vĩnh An đồng ý nhận tiền bồi thường, tháo dở nhà cửa, di dời toàn bộ tài sản đến nơi ở tạm vào thời điểm cuối năm, tết Nguyên đán cận kề, trong khi họ biết khu tái định cư khoảng 6 tháng nữa mới chính thức được chính quyền bàn giao.

Điều này cho thấy có sự đồng thuận rất lớn của người dân ở đây đối với dự án. Lâu nay, GPMB là công việc khó khăn, phức tạp, khó thực hiện vì liên quan đến quyền, lợi ích và ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống của người bị thu hồi đất.

Với 15 hộ dân thôn Vĩnh An, họ cũng có lý do để từ chối chưa nhận bồi thường GPMB trong lúc này vì nơi để tái định cư chưa có. Nhưng người dân vẫn đồng thuận để địa phương, nhà đầu tư sớm có mặt bằng sạch nhằm khởi công dự án đúng tiến độ.

Trong khi đó, ở nhiều địa phương tái định cư đang là một trong những khó khăn lớn ảnh hưởng tiến độ GPMB nhiều dự án trong thời gian qua.

Theo báo cáo của Sở Tài nguyên và Môi trường, trong quá trình thực hiện công tác bồi thường, GPMB trên địa bàn vẫn còn một số khó khăn, vướng mắc, đó là: biến động về đất đai (cả về hình thể, diện tích, mục đích và chủ sử dụng) ở địa phương chưa cập nhật kịp thời; giá bồi thường về đất, tài sản là nhà cửa, vật kiến trúc, cây cối hoa màu đang thực hiện chưa được điều chỉnh kịp theo giá thị trường; việc quy hoạch, xây dựng các khu tái định cư thường chậm làm ảnh hưởng chung đến tiến độ thực hiện công tác bồi thường, GPMB và gây khó khăn cho người dân bị thu hồi đất.

Nguyên nhân của những khó khăn trên do việc chuẩn bị phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư chưa được các cấp chính quyền quan tâm đúng mức, nhất là phương án tạo việc làm mới, chuyển đổi nghề cho người có đất nông nghiệp bị thu hồi; một số địa phương chưa có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cấp, ngành, chưa làm tốt công tác tuyên truyền, vận động, giải thích cho Nhân dân hiểu rõ quy định của pháp luật hoặc né tránh, thiếu cương quyết, không giải quyết dứt điểm, làm cho việc GPMB bị kéo dài.

Bên cạnh đó, năng lực của một số cán bộ làm công tác bồi thường, GPMB còn hạn chế và thiếu chuyên nghiệp. Một số cơ quan, ban, ngành, đoàn thể chưa thực sự vào cuộc, làm hết trách nhiệm của mình trong công tác tuyên truyền, vận động, giải thích cho người dân hiểu để chấp hành chủ trương, pháp luật về GPMB, mà xem đó là trách nhiệm của chính quyền địa phương, chủ đầu tư, ban quản lý dự án.

Kinh nghiệm rút ra từ việc huyện Cam Lộ tạo được sự đồng thuận cao của người dân trong dự án trên là nhờ: cấp ủy, chính quyền địa phương quyết liệt trong quá trình chỉ đạo, điều hành; các đơn vị liên quan thực hiện chính xác trong kiểm đếm, lập phương án và kịp thời giải quyết các thắc mắc của hộ dân bị ảnh hưởng một cách rõ ràng.

Mọi công việc liên quan đến bồi thường, GPMB đều được thực hiện dân chủ, công bằng, công khai, minh bạch và đúng quy định của pháp luật, theo hướng có lợi nhất cho người dân. Ngay khi biết về chủ trương dự án mặt trận và các hội, đoàn thể xã Cam Hiếu đã đến tận nhà hộ dân bị ảnh hưởng để tuyên truyền chủ trương, các quy định pháp luật, thông tin về dự án để người dân hiểu, đồng thời cam kết sẽ kiểm đếm đầy đủ, chính xác, bồi thường thiệt hại cho người dân đảm bảo quyền lợi.

Địa phương đã phân loại theo từng nhóm đối tượng cụ thể để vận động, đối thoại và giải thích; phát huy hiệu quả các kênh vận động khác như các mối quan hệ xã hội liên quan đến đối tượng cần vận động, huy động các hộ chấp hành tốt vận động người chưa đồng thuận...

Chẳng hạn trong 15 hộ dân thuộc diện giải tỏa đợt này, địa phương xác định cần bắt đầu từ 3 hộ dân nằm ở vị trí ngoài cùng, nhà mặt tiền kinh doanh buôn bán nên khả năng sinh lời trên đất cao. Sau khi thuyết phục được 3 hộ này đồng thuận nhận bồi thường GPMB, thì những hộ còn lại ở phía trong dễ dàng hơn.

Để động viên người dân, địa phương cũng đã thuyết phục chủ đầu tư hỗ trợ thêm mỗi gia đình 15 triệu đồng mua sắm phục vụ tết trong bối cảnh phải di dời, giải tỏa nhà cửa đến nơi ở tạm vào thời điểm cuối năm.

Việc huyện Cam Lộ được xem là “thần tốc” trong công tác giải tỏa, hoàn thành vượt tiến độ bàn giao mặt bằng cho chủ đầu tư nói trên là nhờ địa phương có cách làm sáng tạo, chủ động, linh hoạt, đặc biệt tạo được sự đồng thuận cao của người dân nên cần được nhân rộng.

Mai Lâm