Thắm xanh Tràng Sòi

(QT) - Mấy chục năm trước, hàng chục hộ dân xã Triệu Ái (huyện Triệu Phong, Quảng Trị) đã lên vùng đất đồi Tràng Sòi khai hoang để trồng rừng, trồng sắn, trồng cây cao su... dù điều kiện đi lại và sinh hoạt lúc bấy giờ vô cùng khó khăn, thiếu thốn. Tuy nhiên một thời gian dài, người dân chủ yếu thâm canh rừng trong chu kỳ ngắn, trồng nhanh và cũng khai thác nhanh. Từ khi tham gia mô hình chuyển hóa rừng trồng và trồng rừng thâm canh gỗ lớn, vùng Tràng Sòi đã luôn đảm bảo được độ che phủ của rừng và thu được hiệu quả kinh tế cao hơn.

Đánh giá chất lượng gỗ rừng ở thôn Tràng Sòi, xã Triệu Ái - Ảnh : WWF cung cấp

Hộ gia đình ông Nguyễn Các, thôn Tràng Sòi, xã Triệu Ái hiện nay sở hữu diện tích rừng nhiều nhất thôn, với tổng cộng 90 ha. Gia đình ông trước đây ở thôn Gia Độ, xã Triệu Độ. Năm 1993 ông cùng vợ con lên Tràng Sòi khai hoang làm kinh tế mới. Ông Các nhớ lại, thời kỳ đó có khoảng 40 hộ cùng lên đây lập nghiệp, nhưng rồi điều kiện thiếu thốn, rừng trồng chưa kịp lên xanh đã bị gia súc phá hoại, giá trị thu nhập mang lại từ rừng thấp nên người dân chán nản, lần lượt trở về quê cũ. Những người bám trụ lâu dài như gia đình ông chỉ đếm trên đầu ngón tay. Năm 2000, thôn Tràng Sòi chính thức được thành lập và từ bấy đến nay cũng chỉ còn có 6 hộ dân làm thành một thôn. 6 hộ dân, trong đó có 4 hộ của cha con ông Nguyễn Các, người được tín nhiệm bầu giữ chức trưởng thôn, sở hữu hơn 150 ha rừng, vừa chăm sóc vừa tích cực trồng mới làm kinh tế và góp phần phủ xanh đất trống, đồi trọc. Trước đây, các chủ rừng thường chăm cây được 4-5 năm tuổi thì khai thác, bán gỗ dăm, giá trị đem lại không cao. Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng này như thói quen trồng và khai thác nhanh, người trồng gặp khó khăn về kinh tế sợ thiên tai, hỏa hoạn làm cây gãy đổ, cháy rừng nên thường khai thác sớm để bán. “Ai cũng thấy việc bán rừng non rất thiệt thòi, giá gỗ dăm không cao, không ổn định nhưng người này nhìn người kia rồi cũng quyết định bán. Thêm nữa, từ trước tới nay chúng tôi trồng rừng chứ chưa biết nhiều việc chăm rừng đến lúc đảm bảo chất lượng thì sẽ bán được giá, chưa biết đến khái niệm rừng cấp chứng chỉ FSC”, ông Các chia sẻ. Đến đầu năm 2016, các hộ trồng rừng thôn Tràng Sòi được chọn để triển khai các mô hình chuyển hóa rừng và trồng rừng thâm canh gỗ lớn. Bước đầu có 11, 5 ha rừng được chọn tham gia mô hình trồng rừng FSC và 18 ha rừng keo lai giâm hom trồng năm 2011 và 2012 của 6 hộ tham gia chuyển hóa rừng, mật độ trồng ban đầu 1.650 cây/ha. Theo ông Các, từ khi tham gia trồng rừng thâm canh gỗ lớn cấp chứng chỉ FSC, được tuyên truyền về lợi ích khi trồng rừng gỗ lớn đảm bảo tiêu chuẩn xuất khẩu gỗ ra nước ngoài, các hộ dân thấy được hiệu quả kinh tế, lợi nhuận gấp đôi khi khai thác gỗ đạt chuẩn để bán. Như hộ của ông Các, vừa qua bán 12 ha rừng gần 8 năm tuổi thu hơn 800 triệu đồng, còn khoảng 5,9 ha đang khai thác bán, ước khoảng hơn 400 triệu đồng. Giá thu mua gỗ được cấp chứng chỉ FSC của các doanh nghiệp từ 1,3 - 1,8 triệu đồng một khối, trong khi giá thu mua của thị trường chỉ khoảng 1,2 triệu đồng/m 3 gỗ xẻ. Ông Nguyễn Thanh Bình, thuộc nhóm hộ trồng rừng của ông Nguyễn Các cho biết thêm, vừa qua nhóm hộ của ông triển khai trồng mới 12 ha rừng theo mô hình trồng rừng thâm canh gỗ lớn, được hỗ trợ 1.700 cây giống và phân bón. Với những lợi ích kinh tế từ việc tham gia trồng rừng gỗ lớn, ông Các đang tích cực vận động các hộ dân trong thôn và các thôn lân cận như Trung Long, Liên Phong tích cực tham gia mô hình để gia tăng hiệu quả trồng rừng sản xuất. Ngoài hỗ trợ về thu mua gỗ lớn, tham gia mô hình chuyển hóa rừng, các hộ dân ở thôn Tràng Sòi được hỗ trợ phân bón, cây giống; được tập huấn hướng dẫn kỹ thuật chuyển hóa rừng trồng gỗ nhỏ sang kinh doanh gỗ lớn và tỉa thưa đảm bảo theo đúng yêu cầu kỹ thuật của hợp đồng, đảm bảo chất lượng gỗ thu hoạch. Hiện tổng diện tích rừng toàn xã Triệu Ái khoảng hơn 8.200 ha, trong đó rừng sản xuất là hơn 8.000 ha. Tại 3 thôn Tràng Sòi, Trung Long, Liên Phong, diện tích rừng có độ tuổi từ 1 - 6 năm tuổi là khoảng 110 ha và đang được Dự án Quản lý rừng và kinh doanh lâm sản bền vững đưa vào kế hoạch quản lý nhằm mục đích chuyển hóa rừng trồng gỗ lớn. Với sự hỗ trợ tích cực của ngành lâm nghiệp về xây dựng mô hình khuyến lâm, đặc biệt trong triển khai hai mô hình trồng rừng thâm canh gỗ lớn và chuyển hóa rừng, thời gian tới sẽ có thêm nhiều nhóm hộ trồng rừng tích cực tham gia nhằm gia tăng hiệu quả kinh tế, đồng thời góp phần quan trọng vào việc bảo vệ và cải thiện môi trường sinh thái, giảm nhẹ các tác hại của thiên tai. THANH TRÚC