Giải pháp để phát triển công nghiệp chế biến nông - lâm - thủy sản bền vững

Nhằm từng bước phát triển công nghiệp chế biến nông - lâm - thủy sản bền vững, tỉnh Quảng Trị đã đẩy mạnh cơ cấu lại ngành nông nghiệp theo hướng tổ chức sản xuất hàng hóa lớn gắn với chế biến và thị trường tiêu thụ; thúc đẩy phát triển cánh đồng lớn với cơ giới hóa đồng bộ trong các khâu của chuỗi giá trị nông sản; tăng cường ứng dụng, chuyển giao tiến bộ khoa học công nghệ vào chế biến, bảo quản nông - lâm - thủy sản; đào tạo nguồn nhân lực kỹ thuật chuyên sâu và nhân lực quản trị cho phát triển cơ giới hóa và công nghiệp chế biến nông - lâm - thủy sản…

Nghề hấp sấy cá mang lại nguồn thu nhập cao cho người dân thị trấn Cửa Việt, huyện Gio Linh - Ảnh: AN PHONG​

Xác định công nghiệp chế biến nông - lâm - thủy sản đóng vai trò rất quan trọng trong việc nâng cao giá trị gia tăng hàng hoá, giảm giá thành sản phẩm, tăng sức cạnh tranh ở thị trường trong nước và xuất khẩu, thời gian qua tỉnh Quảng Trị đã chú trọng đẩy mạnh việc quy hoạch, phát triển vùng nguyên liệu cho các nhà máy trên địa bàn một cách phù hợp; xây dựng các cơ chế khuyến khích, chính sách ưu đãi đối với các doanh nghiệp chế biến ở lĩnh vực có đầu vào tiềm năng như nông - lâm sản để tạo đầu ra bền vững cho sản phẩm. Bên cạnh đó, tỉnh đã tạo điều kiện thuận lợi nhất về mặt bằng, tiếp cận vốn để các doanh nghiệp đầu tư cơ sở hạ tầng phục vụ chế biến, nâng cao giá trị sản phẩm. Các doanh nghiệp cũng đã chủ động về tài chính, công nghệ để nâng cao giá trị sản phẩm và thu nhập cho người dân, giúp người dân yên tâm gắn bó, xây dựng và phát triển nguồn nguyên liệu bền vững cho sản xuất. Xúc tiến hình thành các hợp tác xã (HTX) kiểu mới để liên kết với doanh nghiệp xây dựng vùng nguyên liệu bền vững, đáp ứng nhu cầu của doanh nghiệp chế biến xuất khẩu. Đẩy mạnh ứng dụng tiến bộ khoa học vào sản xuất nông sản, đặc biệt là các vấn đề liên quan đến chế biến như công nghệ sau thu hoạch, sơ chế, bảo quản; khuyến khích doanh nghiệp đầu tư máy móc cơ giới hóa và chế biến nông sản…. Đến nay, toàn tỉnh có khoảng trên 26 ngàn ha diện tích đất trồng lúa, trong đó diện tích lúa chất lượng cao đạt khoảng 21 ngàn ha (chiếm 80,7% diện tích gieo trồng); diện tích trồng các cây: sắn đạt trên 10 ngàn ha; lạc đạt hơn 3 ngàn ha (năng suất ước đạt 22 tạ/ha); cây hồ tiêu đạt trên 2,4 ngàn ha (diện tích cây hồ tiêu cho sản phẩm là 2,1 ngàn ha với năng suất ước đạt 12,5 tạ/ha); cây cà phê đạt trên 4,8 ngàn ha (diện tích cây cà phê cho sản phẩm là 4,5 ngàn ha); cây cao su đạt trên 19 ngàn ha (diện tích cây cao su cho sản phẩm gần 14 ngàn ha)…. Diện tích rừng toàn tỉnh gần 253 ngàn ha, trong đó có trên 140 ngàn ha rừng tự nhiên và hơn 112 ngàn ha rừng trồng là tiềm năng lớn của tỉnh Quảng Trị về sản xuất lâm nghiệp và chế biến gỗ… Diện tích nuôi trồng thủy hải sản ước đạt 3.080 ha (sản lượng nuôi trồng thủy sản trong 6 tháng đầu năm 2020 ước đạt 3,5 ngàn tấn); tổng số tàu, thuyền khai thác thủy hải sản là 2.277 chiếc với tổng công suất 125.165,1 CV (sản lượng khai thác hải sản trong 6 tháng đầu năm 2020 ước đạt trên 15.902 tấn)… Đến thời điểm hiện tại, trên địa bàn tỉnh có khoảng trên 40 doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực chế biến nông - lâm - thủy sản. Các doanh nghiệp này đã chủ động đầu tư, nghiên cứu, triển khai ứng dụng nhiều công nghệ tiên tiến trong lĩnh vực chế biến, góp phần hình thành, xây dựng chuỗi giá trị; nâng cao năng suất lao động, sức cạnh tranh cho sản phẩm…

Sản xuất hồ tiêu hữu cơ là mô hình được nhiều nông dân lựa chọn - Ảnh: AN PHONG​

Mục tiêu trong thời gian tới của tỉnh Quảng Trị là phát triển công nghiệp chế biến nông - lâm - thủy sản gắn với tái cơ cấu ngành nông nghiệp, phù hợp với lộ trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn; phù hợp với thị trường tiêu thụ và gắn với vùng nguyên liệu để phát triển ổn định, bền vững; tạo ra những mặt hàng có lợi thế so sánh và khả năng cạnh tranh cao ở thị trường trong nước và xuất khẩu. Đầu tư xây dựng mới và cải tạo nâng cấp cơ sở chế biến đảm bảo yêu cầu công nghệ hiện đại, thiết bị tiên tiến, an toàn với môi trường; có quy mô phù hợp với vùng nguyên liệu; tạo được sản phẩm có chất lượng và giá trị kinh tế cao; giải quyết được nhiều việc làm ổn định cho người lao động… Giải pháp được đặt ra là đảm bảo vùng nguyên liệu nông - lâm - thủy sản và phát triển mở rộng trên cơ sở hiệu quả đầu tư, nhu cầu của các dự án cũng như đảm bảo cung ứng cho thị trường chế biến; thực hiện tốt các cơ chế, chính sách hỗ trợ doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp, nông thôn; khuyến khích, hỗ trợ các hộ nông dân thông qua chính sách cho vay ưu đãi, đầu tư ứng trước… để phát triển vùng nguyên liệu; tiếp tục thực hiện một số giải pháp hỗ trợ sản xuất nông nghiệp, chính sách khuyến công, áp dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất. Tiến hành rà soát, phân loại các doanh nghiệp chế biến trên địa bàn tỉnh sử dụng một loại nguyên liệu hoặc sản xuất một loại sản phẩm; lựa chọn một số nhà máy chế biến trọng điểm để ưu đãi, hỗ trợ đầu tư thiết bị, cải tiến công nghệ hiện đại, mở rộng quy mô sản xuất nhằm đáp ứng xuất khẩu, từ đó hình thành hệ thống các cơ sở vệ tinh có nhiệm vụ sơ chế nguyên liệu, sản xuất thành phẩm và bán thành phẩm có quy mô vừa và trình độ thích hợp.

Sắp xếp lại mạng lưới cơ sở sản xuất công nghiệp chế biến trên địa bàn tỉnh để xác định quy mô, lựa chọn giải pháp công nghệ thích hợp; tổ chức sản xuất theo hướng tăng cường liên kết sản xuất nguyên liệu - chế biến - tiêu thụ; chuyển dịch cơ cấu sản phẩm chế biến theo hướng nâng cao tỉ trọng các sản phẩm có giá trị kinh tế cao và nâng cao chất lượng sản phẩm, an toàn thực phẩm. Nghiên cứu áp dụng các phương pháp quản lý chất lượng hiện đại vào lĩnh vực công nghiệp chế biến nông - lâm - thủy sản và áp dụng hệ thống quản lý chất lượng theo tiêu chuẩn quốc gia, quốc tế. Hỗ trợ các doanh nghiệp đào tạo, đào tạo lại và nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công nhân kỹ thuật trình độ cao, đáp ứng nhu cầu sản xuất, yêu cầu vận hành các dây chuyền thiết bị hiện đại, công nghệ tiên tiến. Có chính sách ưu đãi, khuyến khích đội ngũ chuyên gia chất lượng cao trong các doanh nghiệp; thực hiện hợp tác, liên kết giữa các cơ sở đào tạo với các doanh nghiệp, gắn đào tạo với sử dụng lao động tại chỗ hoặc đặt hàng về đào tạo; đầu tư hiện đại hóa hệ thống kết cấu hạ tầng thương mại và kết nối giữa người sản xuất với nhà phân phối thông qua các đầu mối buôn bán sản phẩm, đến hệ thống bán lẻ, các cửa hàng tiện ích, đưa sản phẩm tiếp cận với người tiêu dùng… Đồng thời nâng cao hiệu quả công tác xúc tiến thương mại thông qua hoạt động hội chợ, triển lãm với sự tham gia của cộng đồng, nhất là các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh…

An Phong