Đồng hành với thanh niên về nghề nghiệp và việc làm

Một trong những nhiệm vụ trọng tâm của công tác Đoàn Thanh niên năm 2009 được xác định là “Đồng hành với thanh niên về nghề nghiệp và việc làm”. Điều này càng có ý nghĩa hơn trong thời điểm đất nước ta đang gặp khó khăn do ảnh hưởng cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu. Nhiều công nhân, chủ yếu là lao động trẻ ở các khu công nghiệp mất việc làm do sản xuất đình đốn của các doanh nghiệp.

Với chức năng là tổ chức chính trị - xã hội của thanh niên, khi tập trung giải quyết được vấn đề nghề nghiệp và việc làm thì tổ chức Đoàn cũng đã góp phần vào thực hiện chủ trương đảm bảo an sinh xã hội của Chính phủ. Mặt khác, giải quyết được vấn đề này cũng chính là sự đảm bảo nguồn nhân lực trẻ có trình độ cao để đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa về lâu dài. Không phải bây giờ mà từ nhiều năm qua, vấn đề giải quyết việc làm cho thanh niên vốn đã là vấn đề khó khăn, nan giải. Chỉ nói riêng về việc giải quyết việc làm cho thanh niên nông thôn đã gặp nhiều trở ngại. Phần lớn thanh niên nông thôn hiện nay trình độ học vấn còn thấp, thiếu việc làm, ít có cơ hội được đào tạo nghề.

Qua điều tra của Viện Xã hội học nghiên cứu về việc làm - lao động gần đây cho thấy, chỉ có 2,7% thanh niên nông thôn có chuyên môn kỹ thuật bậc trung, cao, trong khi đó, tỷ lệ thanh niên lao động giản đơn, phi nông nghiệp chiếm rất cao, khoảng 27%, và lao động trong lĩnh vực nông nghiệp là 32%. Tỷ lệ thất nghiệp từ độ tuổi 15-29 ở nông thôn lên tới 77%.

Trước những khó khăn trong lập nghiệp tại địa phương, rất nhiều thanh niên đã tìm giải pháp thoát ly lên thành phố. Tỷ lệ thanh niên nông thôn rời bỏ quê hương đi làm ăn xa hiện chiếm 20-30%. Song, do đại đa số thanh niên nông thôn có trình độ học vấn và tay nghề thấp nên chỉ tìm được những công việc đơn giản, làm theo thời vụ, kém tính bền vững, với mức thu nhập thấp. Bởi vấn đề nghề nghiệp và việc làm cho thanh niên đặt ra bức xúc như thế, cho nên hoạt động Đoàn thanh niên cần đa dạng, phong phú, thiết thực, gắn với đời sống xã hội, như tham gia sàn giao dịch việc làm, tư vấn việc làm; hướng nghiệp cho thanh niên ngay từ khi còn ở trong nhà trường; tổ chức cho thanh niên đến với các trường nghề, làng nghề để qua đó thanh niên thấy yêu nghề và định hướng nghề nghiệp cho bản thân.

Tổ chức Đoàn phải gắn hoạt động của mình sát với điều kiện phát triển kinh tế - xã hội của địa phương, như xây dựng các làng thanh niên lập nghiệp, các chương trình đào tạo nghề cho thanh niên gắn với các dự án phát triển kinh tế - xã hội tại địa phương để giải quyết nghề nghiệp và việc làm một cách chủ động. Trong sinh hoạt của Đoàn, cần đưa các nội dung về nghề nghiệp và việc làm như cuộc vận động "Học nghề, lập nghiệp" để thảo luận, tìm giải pháp phù hợp cho từng đối tượng, hướng đến các nhóm ngành nghề có thể học để lập nghiệp lâu dài.

Mặt khác, tổ chức Đoàn cần tư vấn, hỗ trợ, giúp đỡ thanh niên vay vốn, khai thác các nguồn vốn để thanh niên tự tạo việc làm cho mình và cho người khác một cách bền vững và có chất lượng cao tại địa bàn. Hình thành nguồn quỹ tín dụng cho vay học nghề, giải quyết việc làm cho thanh niên để nâng cao tay nghề, để thanh niên có thể tham gia tuyển dụng vào các cơ sở sản xuất kinh doanh, các khu công nghiệp hay thực hiện các dự án kinh tế - xã hội tại địa phương. Sâu xa hơn, để giải quyết triệt để vấn đề nghề nghiệp, việc làm cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa gia đình, nhà trường và tổ chức Đoàn, Hội. Từ khi ngồi trên ghế nhà trường, các em học sinh cần được định hướng về nghề nghiệp, việc làm, có động cơ học tập đúng đắn để có được nghề nghiệp, việc làm trong xã hội sau này.

Tổ chức Đoàn trong nhà trường cần định hướng cho đoàn viên thanh niên biết chọn lựa ngành học, ngành thi, chọn nghề để học và lập nghiệp phù hợp với khả năng và điều kiện của bản thân. Hàng năm, số lượng học sinh thi tuyển vào các trường đại học, cao đẳng là rất lớn. Tuy nhiên, số lượng học sinh trúng tuyển bậc đại học, cao đẳng chiếm tỷ lệ không lớn. Do đó, các bậc phụ huynh, tổ chức Đoàn cần động viên khuyến khích số học sinh không đỗ đại học, cao đẳng vào học các trường trung học chuyên nghiệp, dạy nghề phù hợp với năng lực của mỗi em, tạo cơ hội việc làm cho các em sau này.

Học lên được bậc đại học, cao đẳng là con đường mơ ước của thanh niên, nhưng không phải là con đường duy nhất để lập nghiệp. Nghề nghiệp, việc làm nào cũng đáng quý, vấn đề là việc làm đó phải phù hợp với năng lực, có thu nhập ổn định để đảm bảo cuộc sống và có ích cho cộng đồng xã hội. Trong bối cảnh đất nước đang hội nhập mạnh mẽ vào nền kinh tế thế giới, nhiều cơ hội mới sẽ mở ra cho thanh niên, song cũng đòi hỏi thanh niên phải vận động mạnh mẽ, năng động, sáng tạo hơn trong phấn đấu, học tập, rèn luyện.

Trong hoàn cảnh khó khăn hiện tại, việc đồng hành với thanh niên về nghề nghiệp và việc làm là nhiệm vụ trọng tâm, cao cả của Đoàn thanh niên, thể hiện vai trò, vị thế của mình trong vai trò người tổ chức hành động của tuổi trẻ.

Chính vì thế, các cấp bộ Đoàn cần tranh thủ sự chỉ đạo, giúp đỡ của cấp ủy, chính quyền các cấp, tiếp tục nghiên cứu tìm ra những cách làm mới hỗ trợ thanh niên, để tạo điều kiện cho mọi thanh niên đều có công ăn việc làm, ổn định cuộc sống, có sự đóng góp chung vào sự phát triển kinh tế - xã hội của địa phương và đất nước. PHƯƠNG MINH